Hakkımızda
Mekanın akustik planlamasında kritik bir role sahip olan reverberasyon (Çınlama Süresi, Yansışım Süresi, Reverberation Time, RT, T60), yapıların işlevselliği ve kullanıcı konforu açısından büyük bir etkiye sahiptir. Ses dalgalarının yüzeylere çarparak yansıyıp sönümlenme süresi olarak tanımlanan reverberasyon süresi, bir mekanın akustik konforunu doğrudan belirler. Reverberasyon süresi, bir sesin başlangıç seviyesinden 60 dB azalması için geçen süreyi ifade eder. Uzun bir reverberasyon süresi, seslerin birbirine karışmasına ve netliğin kaybolmasına neden olurken, çok kısa bir süre de mekanın akustik canlılığını kaybetmesine sebep olabilir. Bu nedenle, konser salonlarından eğitim binalarına, ofislerden müzelere kadar farklı mekanlarda optimum akustik dengeyi sağlamak amacıyla doğru projelendirme ve akustik uygulamanın yapılması önem taşır.
Reverberasyon Süresinin Analizi
Wallace C. Sabine (1868-1919), hacim içi akustik performansın kontrolüne yönelik yaptığı çalışmalarla, reverberasyon süresinin belirlenmesinde temel bir yaklaşım geliştirmiştir. Sabine, bir hacimdeki işitsel etkinliklerin kullanıcılar üzerindeki etkisini analiz ederek, reverberasyon süresinin akustik performans üzerindeki belirleyici rolünü ortaya koymuştur.
Tarihsel süreçte reverberasyon süresinin hesaplanmasına yönelik çeşitli yöntemler ve uygulamalar geliştirilmiştir. Sabine tarafından önerilen ve yaygın olarak kullanılan temel formül şu şekilde ifade edilir:
T60 = 0.161 × V / A
Burada:
– T60 = Reverberasyon süresi (saniye)
– V = Hacim (metreküp)
– A = Toplam ses yutuculuğu (metrekare sabin)
– 0.161 = Ampirik sabit (saniye/metre)
Toplam ses yutuculuğu A, her bir yüzeyin alanı ve ses yutuculuk katsayısının çarpımları toplamı olarak hesaplanır:
A = Σ (Si × αi)
Burada:
– Si = Yüzey alanı (metrekare)
– αi = Yüzeyin ses yutuculuk katsayısı
Sabine eşitliği, özellikle orta büyüklükteki ve homojen ses dağılımına sahip hacimlerde doğru sonuçlar verir. Ancak sesin düzensiz dağıldığı veya aşırı yutucu veya yansıtıcı yüzeylerin bulunduğu hacimlerde daha karmaşık modellerin kullanılması gerekmektedir. Eyring, Fitzroy ve Arau-Puchades gibi farklı yaklaşımlar, bu tür durumlarda daha doğru sonuçlar elde edilmesine olanak tanır.
Sonuç olarak, Sabine formülü, temel akustik hesaplamalar için pratik bir yöntem sunarken, modern akustik tasarım ve analizlerde daha kapsamlı parametrik değerlendirmeler yapılması gereklidir.
Reverberasyonun Akustik Tasarımdaki Önemi
Mimari akustik, bir mekanın içindeki seslerin optimize edilmesi, bitişik hacimlerdeki seslerin yalıtımı ve çevresel gürültünün kontrol altına alınmasıyla ilgilenen bir disiplindir. Reverberasyon süresi, bu disiplinin temel unsurlarındandır. Büyük hacimli mekanlarda sesin yankılanma süresi uzarken, sert yüzeylerin yoğun olduğu yapılarda ses soğurulamadığı için yankı etkisi artar. Uygun olmayan reverberasyon süreleri, seslerin anlaşılabilirliğini azaltarak iletişimi zorlaştırabilir ve dinleyici yorgunluğuna neden olabilir. Hacmin akustik tasarımı baz alınarak yüzeylerde ses emici malzemelerin kullanımı, akustik konforun sağlanması doğrultusunda kritik bir strateji olarak öne çıkar.
*Fotoğraf: İstanbul Modern Sanat Müzesi
Yaşanabilecek sorunların giderilmesi amacıyla, Adım İnşaat olarak sunduğumuz yenilikçi ürünlerle mekanların akustik performansını güçlendiriyoruz. Bu çalışmalarımıza örnek olarak İstanbul Modern Sanat Müzesi projesinde, büyük ve sert yüzeylere sahip sergi alanlarında optimum akustik dengeyi sağlamak adına Sonaspray SP akustik kaplama sistemi uygulandı. Sonaspray uygulaması ile derzsiz ve sürekli bir yüzey görünümü sağlanarak mekandaki yankı kontrol altına alınırken, estetik görünümden ödün verilmeden ses emilim performansı artırıldı.
Reverberasyon Süresini Etkileyen Faktörler
Mevcut bir mekanın reverberasyon süresi, birbirinden farklı faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bunlardan biri mekanın ölçeğiyle doğru orantılıdır. Büyük ölçekli mekanlarda sesin yansıma sayısı ve yol alma mesafesi artar ve böylelikle daha uzun bir reverberasyon süreci meydana gelir. Mekanda var olan bitmiş yüzey malzemeleri ise reverberasyon süresini farklı şekillerde etkiler. Sert ve yansıtıcı yüzeyler (beton, cam vs.) sesin daha fazla yansımasına neden olurken, yumuşak ve emici malzemeler (halı, akustik paneller) sesin emilimini artırır, bu da reverberasyon süresini kısaltır. Bir diğer etken ise mekanın donatıları dolayısıyla gerçekleşir. Alanda bulunan mobilya, perde ve diğer donatılar, ses emilimine katkıda bulunarak reverberasyon süresine etki edebilirler. Her mekanın kullanım amacına göre ideal bir reverberasyon süresi vardır. 2018 tarihinde revize edilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik’te, Tablo 6.1’de belirtilen akustik performans sınıfına bağlı olarak sağlanması gereken maksimum reverberasyon süreleri ile ilgili sınırlamalar getirilmiştir. Kullanıcılar için elzem olan akustik konforun, fiziksel sağlık standartlarında sağlandığı değerler aşağıdaki gibidir:
Yönetmeliğin Madde 14 (1) – (3) hükümlerine göre, eğitim yapıları, sağlık tesisleri, büro ve idari binalar, yemekhane ve lokantalar, tüm sirkülasyon alanları, kütüphaneler, terminaller, kamuya ait tesisler ve spor salonları gibi yapılarda kullanılan tavan kaplamalarının ses yutuculuk katsayısının (αw) en az 0.75 olması gereklidir. Ses yutuculuk katsayısının 0.75 veya üzerinde olduğu durumlarda, yapıdaki reverberasyon süresinin ayrıca hesaplanarak doğrulanmasına zorunlu değildir.
| Bina İşlevi | Mekan |
En Yüksek Reverberasyon Süresi (Sn) |
| Eğitim Tesisleri | Derslikler, Özel derslik, idari odalar, okuma odaları | 0.8 |
| Spor Salonu | 1.8 | |
| Büro ve İdari Binalar | Açık Planlı Alanlar | 1.0 |
| Toplantı – Yönetici odaları, Dilenmesi alanları | 0.8 | |
| Kültürel Tesisler | Tiyatro-Konferans Salonları, Sinema Salonları, Konser Salonları, Müzik-TV Stüdyoları | Akustik uzman tarafından seçilmelidir. |
| Müzeler | 1.2 | |
| Kütüphaneler | 0.8 | |
| Eğlence / Spor Tesisleri | Lokantalar, Yemek Alanları. Eğlence yerleri | 1.0 |
Reverberasyon Süresi Ölçümü
Reverberasyon süresi, genellikle TS EN ISO 3382-2 standardına göre ölçülür. Bu ölçüm, bir ses kaynağının aniden durdurulmasından sonra, ses seviyesinin 60 dB düşmesi için geçen süreyi belirler. Bu süreçte, mekandaki ses yansımalarının analizi yapılır ve uygun akustik tedbirler planlanır.
*Fotoğraf: Gaziantep Hilton
Reverberasyon Planlaması Esnasında Tercih Edilen Akustik Malzemeler
Akustik kaplamalar, sesin kontrol edilmesinde etkili olup, genel ses kalitesini iyileştirerek, istenmeyen yankıların ve gürültü seviyelerinin minimize edilmesine katkı sağlar. Bu malzemeler, özellikle büyük ölçekli projelerde, sahip oldukları özellikler sayesinde yüksek verimlilikle çözüm üretir ve geniş alanlarda bile etkili bir akustik performans sunar.
Adım İnşaat olarak, dünya çapında kanıtlanmış Sonaspray ve Sonacoustic ürünlerimiz ile akustik kaplama çözümleri sunuyor, yüksek oranda konfor sunuyoruz. Bu sistemlerimiz ile akustik konfor sağlarken aynı zamanda yapının görsel bütünlüğünü koruyoruz.
- Sonaspray: Sprey yöntemiyle uygulanan, yüksek ses emilim performansına sahip bir akustik kaplama sistemidir. Yatay ve dikey elemanlara doğrudan uygulanarak derzsiz ve bütünleşik bir yüzey oluşturur. Yangına dayanıklı ve çevre dostu yapısıyla sürdürülebilir bir çözümdür.
- Sonacoustic: Yüksek kaliteli ses emilimi sağlayan, pürüzsüz bir yüzey oluşturma avantajına sahip bir sistemdir. Gürültü seviyelerinin optimum düzeyde tutulması gereken ofisler, tiyatrolar ve eğitim yapıları gibi alanlarda etkilidir.
Bu sistemlerimizle, yalnızca yankıyı kontrol altına almakla kalmıyor, aynı zamanda LEED ve BREEAM gibi sürdürülebilirlik sertifikalarına uygunluk göstererek mimari projelerde çevresel gereksinimleri karşılıyoruz.
*Fotoğraf: Kazakistan Devlet Kütüphanesi
Akustik performans, yalnızca sesin duyulabilirliğini değil, aynı zamanda mekansal deneyimi ve kullanıcı konforunu da doğrudan etkileyen bir faktördür. Adım İnşaat ekibi olarak, geliştirdiğimiz yenilikçi akustik çözümler sayesinde, her tip yapıda optimum ses kontrolünü sağlıyoruz. Reverberasyon süresini etkili bir şekilde yöneterek, mekanları sadece fonksiyonel değil, aynı zamanda akustik açıdan da konforlu hale getiriyoruz. Sonaspray ve Sonacoustic uygulamalarımızla, sürdürülebilir ve estetik çözümler sunmaya devam ediyoruz.
