Hakkımızda
Günümüzde yapılaşmanın artmasıyla birlikte, sadece görsel ve yapısal değil, işitsel konfor da mimari tasarımın önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu noktada “hacim akustiği” kavramı öne çıkar. Özellikle kamu binaları, eğitim kurumları, sağlık yapıları, konser salonları, konferans merkezleri gibi alanlarda hacim akustiği yalnızca konfor değil, aynı zamanda yasal bir zorunluluktur.
Hacim Akustiği Nedir?
Hacim akustiği, bir mekân içinde sesin yayılımı, yansıması ve emilimi gibi özelliklerin denetlenmesiyle ilgilidir. Sesin net anlaşılabilir olması, yankının kontrol altında tutulması, çınlama süresinin belirli sınırları aşmaması gibi teknik unsurlar bu düzenlemelerin merkezinde yer alır. Özellikle konuşmanın anlaşılabilirliğinin kritik olduğu alanlarda bu düzenlemeler hayati öneme sahiptir.
Yasal Dayanak: Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik
Türkiye’de hacim akustiğiyle ilgili düzenlemeler, “Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” kapsamında ele alınır. Bu yönetmelik, 31 Mayıs 2017 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin temel amacı, insanların sağlık ve konforunu korumak için gürültüye karşı yeterli önlemlerin alınmasını sağlamaktır.
Hacim Akustiği Neden Önemlidir?
- İletişim kalitesini artırır: Okullarda ve toplantı salonlarında sesin netliği, öğrenme ve iletişimin etkinliğini doğrudan etkiler.
- Sağlık açısından gereklidir: Sürekli yankı ve kötü akustik koşullar, baş ağrısı, stres ve dikkat dağınıklığına yol açabilir.
- Kültürel mekânların işlevselliğini artırır: Konser salonları ve tiyatrolarda sesin doğal ve dengeli yayılımı, etkinliğin kalitesini belirler.
Proje Sürecinde Akustik Raporun Önemi
Yönetmelik gereği, yapı ruhsatı başvurusu sırasında “Akustik Rapor” ibraz edilmesi zorunludur. Hacim akustiğiyle ilgili bu rapor, projenin planlama aşamasında akustik açıdan yeterli olup olmadığını ortaya koyar. Bu belge olmadan ruhsat ve iskan süreci ilerletilemez.
Madde 5 – Proje ve ruhsat işleri:
(2) Projeler, diğer kanuni düzenlemeler yanında, gürültüye karşı önlem bakımından bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, yapı ruhsatı verilmez. Yeni yapılan veya proje tadilatı ile kullanım amacı değiştirilen bina veya binadaki bağımsız birimlerde bu Yönetmelikte öngörülen esaslara göre imalat yapılmadığının tespiti hâlinde, bu eksiklikler giderilinceye kadar binaya yapı kullanma izin belgesi verilmez. (5) Bodrum katı ve çatı arası dışında en çok dört katlı konutlar ile yalnızca bir bodrum katın inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı 2.000 metrekareyi geçmeyen yapılardan merkezi iklimlendirme sistemi bulunmayanlar için akustik uzman tarafından akustik proje hazırlanması şartı aranmaz. Ruhsata tabi yapılarda ve işlerde; binaların gürültüye karşı yalıtımına ait yapısal düzenlemeler ve birleşim noktalarına dair detay çizimler bu Yönetmelikte bina akustiği uzmanı tarafından yapılması belirtilmediği müddetçe, ilgili proje müellifince hazırlanacak veya hazırlatılacak mimari akustik raporuna uygun olarak yapılır.
(6) Kamuya açık mekanların bulunduğu ve farklı kullanımları içeren binalar, konser ve dinleme salonları gibi özel akustik tasarım gerektiren kullanımları içeren binalar ile A veya B akustik performans sınıfını hedefleyen binaların ses yalıtım ve akustik projeleri, mimari ve tesisat projelerinden ayrı olarak bina akustiği uzmanı tarafından hazırlanır. A veya B akustik performans sınıfındaki binalar için akustik performans belgesi düzenlenir. (7) Ses yalıtımına ait detay ve çizimler ile hesap ve/veya ölçüm sonuçları, bu Yönetmeliğe göre hazırlanacak akustik proje veya mimari akustik raporu dahilinde, yapı sahibi veya kanuni vekillerince yapı ruhsatı almak için sunulan müracaat dilekçesi ekindeki ruhsat eki mimari proje ve tesisat projeleri ile birlikte ilgili idareye teslim edilir.
Madde 7 – Yükümlülükler ve sorumluluklar:
(1) Binalarda ses yalıtımına dair detay ve yapısal çözümleri içeren akustik proje ve ölçümler, Bakanlık tarafından hazırlanan uygun sertifika programlarındaki başvuru koşullarında belirtilen meslek grubundan olup, düzenlenecek eğitime katılarak bina akustiği uzmanı olarak yetkilendirilenler tarafından yapılabilir.
Madde 14 – Reverberasyon süreleri ve yüzey yutuculukları için sınır değerler:
(1) Çeşitli mekanlarda izin verilen reverberasyon süresi en yüksek sınır değerleri EK-6 Tablo 6.1’de yer almaktadır. Bu değerler yapı elemanlarından istenen en düşük hava doğuşlu ses yalıtım değerlerinin hesaplanmasında kullanılır.
Madde 19 – Ölçüm, hesaplama, rapor ve akustik proje hazırlayacaklarda değerlendirme kriterleri:
(1) Bina akustiği proje ve ölçüm hizmetlerini yerine getireceklerin eğitim koşulları, mesleki yeterlilik ve deneyim kriterleri ve bunların belgelendirilmesi ile hizmetin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar akustik sertifika programlarında tanımlanır.
Madde 22 – Akustik performans sınıfı ve belgelendirmesi:
(22) İsteğe bağlı olarak akustik performans belgesi düzenlenecek binalarda, EK-10’da açıklanan esaslara uygun olarak seçilecek örnek yapı elemanları ve mekanları için EK-9’da listelenen ölçüm standartları uygulanarak akustik testler yapılır ve akustik performans belgesi tüm bina için bina akustiği uzmanı tarafından düzenlenir. Akustik performans belgesi, bina içindeki yapı elemanlarının ses yalıtımı, mekan içi gürültü düzeyleri, reverberasyon süresi ve servis ekipmanları gürültü düzeyleri açılarından yapılan performans değerlendirmelerinin tümünü kapsar. Düzenlenen A veya B akustik performans belgesinin bir nüshası Bakanlığa gönderilir.
